ISCSI Storage Nedir? Kurulumu Nasıl Yapılır?

ISCSI, ağ ortamınızda bulunan fiziksel depolama diskleri üzerinde oluşturulan sanal disklerin TCP/IP protokolünün haberleşmesi sayesinde uzakta ki bilgisayarlar tarafından bağlanması ve sanki yerleşik bir disk gibi kullanılmasına olanak sağlayan bağlantıya denir.

SVR-2 mizi ISCSI Storage olarak yapılandıralım.

Iscsi Target oluşturabilmek için öncelikle "Iscsi Target Server" rolünün sisteme kurulumu gerekmektedir. Bunun için "Add roles and features" seçeneğini seçiyoruz.

İlk adımı "Next" butonu ile geçiyoruz.

İkinci adımda ise "Role-based or features-based Installation" seçeneğini seçerek sonra ki adıma geçiş yapıyoruz.

Kurulumu gerçekleştireceğimiz sunucuyu seçiyoruz. Ardından sonra ki adıma geçiyoruz.

Bu adımda, "File and ISCSI Services" seçeneğinin altında "ISCSI Targer Server" rolünü bulun ve seçin.

Iscsı için gerekli olan "File Server" özelliğini "Add Features" butonu ile dahil ediyoruz.

Bu işlemi gerçekleştirdiğimize göre sonra ki adıma geçiş yapabiliriz.

Sistemin yeniden başlatmaya ihtiyacı olabilir diye "Restart the destination server automatically if requied" seçini seçip, "Install" butonuna basıyoruz.

Kurulum işlemi bir kaç dakika sürebilir. Bu işlemden sonra "Close" butonu ile pencereyi kapatıyoruz.

Server Manager penceresinin sol panelinden "File and Storage Services" seçeneğini seçin. Ardından "ISCSI" seçeneğini seçin. Görüldüğü üzere ISCSI Target Server rolü başarılı bir şekilde sistemimize kurulmuş oldu.

Yapılandırması

Bunun için SVR-2 adlı sunucuma 160 GB ve 120 GB'lık iki adet sanal disk oluşturuyorum. Bu işlemi Wmware ile Sanal Disk Oluşturma adlı yazımızdan faydalanarak yapabilirsiniz.

Oluşturduğumuz diskleri yapılandırmak için "Başlat" (Startup) butonu üzerinden faremizin sağ tuşuna basıyoruz. Çıkan listeden "Disk Management" seçeneğini seçiyoruz.

Açılan disk yönetimi penceresinde tanımladığımız yeni sanal diskler "Initialize" edilmek üzere bizi beklemektedir. Her iki diski, GPT formatta seçerek "Ok" butonuna basıyoruz.

Resimde görüldüğü üzere elimizde işlem yapmayı bekleyen iki adet diskimiz var. Iscsi örneğim için bu iki diskin yeterli olmayacağını düşünerek iki diski birleştirmeyi ve depolama alanımızı arttırmak istiyorum. Bunun için;

Disklerin herhangi birinin üzerine gelerek faremizin sağ tuşu ile çıkan menüden "New Spanned Volume" seçeneğini seçiyoruz.

İlk adımı "Next" butonu ile geçiyoruz.

Bu aşamada birleştireceğimiz diskleri görmekteyiz. Sağ tarafta hedef disk görünmekte, sol taraf boşta ve kullanılmaya uygun diskler görüntülenmektedir. Sol listede Disk 3 adlı diski seçin, ardından "Add" butonu ile karşı tarafa aktarın.

Artık iki diskin toplam boyutundan (Total volume size in megabytes(MB)) diskin birleştirileceğini anlayabiliyoruz. Sonra ki aşamaya geçelim.

Bu aşamada sürücünün alabileceği dizin yolunun harfini göstermekte, bu işlemi Windows otomatik gerçekleştirdiği için sonra ki aşamaya geçiyoruz.

Bu aşamada diskin ismi ve formatının FAT32 veya NTFS olacağına karar verdiğimiz bölüm. Ben diskimi kolay tanıyabilmek için "Iscsi Disk" adını verdim ve NTFS formatını kullanacağım için sonra ki aşamaya geçiyorum.

Son adım diskler üzerinde yaptığımız tüm ayarları göstermektedir. "Finish" butonu ile işlemi tamamlıyoruz.

Karşımıza gelen uyarıda, disklerin varsayılan olarak basit diskler olduğunu ve yapacağımız işlem için dinamik disklere dönüştürüleceğini konusunda uyarıyor. Bu işlemin gerçekleşmesini istediğimizi belirtmek için "Yes" butonuna basın.

"Quick Format" seçeneğini seçmediğimiz için biraz beklememiz gerekiyor.

Biraz bekledikten sonra iki diskin başarılı bir şekilde birleştiğini görebiliyoruz. Artık Iscsi Target oluşturmak için gerekli altyapıyı oluşturduk.

Şimdi Server Manager penceresinin sol panelinden "File and Storage Services" seçeneğini seçin. Ardından "iSCSI" seçeneğini seçin. Yeni bir iSCSI Sanal diski ve iSCSI Target oluşturmak için "To create on iSCSI virtual disk, start the New iSCSI Virtual Disk Wizard" seçeneğini seçiyoruz.

Karşımıza gelen sihirbazın ilk adımı, iSCSI Sanal diskinin nerede oluşturacağını belirliyoruz. Biz birleştirdiğimiz yeni diskimiz olan "F" diskini seçiyoruz. Ardından "Next" butonu ile sonra ki adıma geçiyoruz.

Bu adımda sanal diskimizin adını yazıyoruz. Ben "Ortak" ismi verdim. Siz istediğiniz bir isim verebilirsiniz. Sonra ki adıma geçiyorum.

Oluşturacağımız iSCSI Sanal diskimizin boyutunu ve özelliğini belirtiyoruz. Şimdilik 140 GB'lık bir sanal disk oluşturuyorum. Diskin özelliğini "Fixed size" olarak belirliyorum ve sonra ki adıma geçiyorum.

Bu adımda varolan bir iSCSI Target yapılandırması bulunuyorsa "Existing iSCSI Target:" seçeneği ile varolan target'ı seçiyoruz. Lakin bizde oluşturulmuş bir target bulunmadığından, yeni bir tane oluşturmamız gerekiyor. Bunun için "New iSCSI Target" seçeneğini seçerek sonra ki adıma geçiş yapıyoruz.

İlk olarak targetımız için bir isim belirlememiz gerekiyor. Ben diskimin adı ile aynı ismi yazıyorum. Ardından sonra ki adıma geçiyorum.

Bu adımda target üzerinden diske erişim hakkı olacak cihazları belirtmemiz gerekiyor. Bunun "Add" butonuna basın.

Açılan pencere üzerinden seçtiğiniz ve seçeneğiniz cihazları bir çok yolla ulaşabilirsiniz. Bu ulaşma yöntemleri DNS Name, İQN, NetBios, Ip Address gibi seçeneklerden birini kullanabilirsiniz. Kolaylığından dolayı ben IP adres ile erişime izin vermeyi uygun buldum. ADDC kurulu olan SVR-1 adlı sunucumun Ip adresini yazıp, işlemi "Ok" butonu ile tamamlıyorum.

Görüldüğü üzere ADDC sunucumuzu listeye eklemiş olduk. Diske ulaşmasını istediğiniz birden fazla cihaz varsa ekleyebilirsiniz. "Next" butonu ile sonra ki adıma geçiş yapıyoruz.

Bu adımı "Next" butonu ile geçiyoruz.

Hemen hemen son adıma geldik sayılır. Buraya kadar gerçekleştirdiğimiz her parametre burada bize loglanmış bir şekilde duruyor. Eğer her şey yolundaysa "Create" butonu ile işlemi tamamlay

Bir süre bekledikten sonra iSCSI sanal diski ve bağlantı için gerekli olan iSCSI Target oluşturulmuş olacaktır. Bundan sonra yapılacak işlemler SVR-1 adlı ADDC sunucumuzda olacaktır.

Oluşturmuş iSCSI Sanal diskimize ulaşabilmek ve sistemde tanımla hale getirebilmek için "iSCSI Initiator" ile bağlantıyı kurmamız gerekiyor. Bunun için Server Manager penceresinden "Tools" sekmesi altında "iSCSI Initiator" seçeneğini seçin.

Karşımıza gelen küçük pencerede "Target" yazan bölüme iSCSI işlemini gerçekleştirdiğimiz sunucunun Ip adresini yazıp, "Quick Connect" butonuna basın.

Görüldüğü üzere IQN ile oluşturmuş olduğumuz Ortak adlı target'a bağlantı sağlanmış oldu. "Done" butonu ile işlemi tamamlıyoruz.

Artık bağlantı sağladığımıza göre diske ulaşmaya çalışalım.

Oluşturmuş olduğumuz sanal disk üzerinde herhangi bir işlem gerçekleştirmedik, bu nedenle öncelikle Disk Yöneticisi ile diskimizi yapılandırmamız gerekiyor. Bunun için Başlat düğmesine faremizin sağ tuşu ile basın. Çıkan menüden "Disk Management" seçeneğini seçin.

Gördüğünüz gibi diskimiz tanımlanmış. Lakin çevrimdışı olarak görünüyor. Öncelikle diskimizi aktif hale getirmemiz lazım. Bunun için diskimize faremizin sağ tuşu ile tıklıyoruz. Ardından "Online" seçeneğini seçiyoruz.

Diskimiz çevrimiçi olduğuna göre artık diskimizi yapılandırmamız gerekiyor. Bunun için aynı yolu izleyerek "Initialize Disk" seçeneğini seçiyoruz.

GPT seçeneğini seçerek "Ok" butonu ile sisteme diski tanımlamış olduk.

Tanımlanan diski basit bir birim olması için formatlanması gerekiyor. Bunun için yine diskimize faremizin sağ tuşuna basıyoruz. "New Simple Volume" seçeneği ile yeni disk birimini oluşturuyoruz.

Artık diskimiz sunucumuza tanımlı ve kullanılabilir hale gelmiş oldu. Bu diske yazacağımız herhangi bir dosya, doğruca SVR-2 adlı sunucumuzun diskine yazılmış olacak.

iSCSI Sanal Diskinin Genişletilmesi

Oluşturmuş olduğumuz sanal diskin depolama alanının artık yetersiz geldiğini düşünelim. Malum bu olası bir senaryo. Bu durumda sanal diskin genişlemesi gerekiyor. Bunun için SVR-2 adlı iSCSI Serverı üzerinden işlem yapmamız gerekiyor.

Server Manager üzerinden iSCSI bölümüne tekrar ulaşıyoruz.

Oluşturmuş olduğumuz "Ortak" adlı sanal diskimize, faremizin sağ tuşu ile seçiyoruz. Diski genişletmek üzere "Extend iSCSI Virtual Disk" seçeneğini seçiyoruz.

Küçük bir pencere bizi karşılayacak. Bu pencerede "New size" kutucuğuna olmasını istediğimiz yeni boyutu giriyoruz. Örnek: 140 GB'lık diski 200 GB olmasını istedim. Yani 60 GB'lık ek depolama alanı eklenmesi istemiş oldum. "Ok" butonu ile işlemi tamamlıyoruz.

Diskimizin boyutuna baktığımızda; yeni boyutunun 200 GB olduğunu görebilmekteyiz. Sanal diskler üzerinden bu işlemi gerçekleştirmek bu kadar basit. Lakin henüz işimiz bitmedi. Çünkü diskimiz henüz hazır değil. Genişlettiğimiz bu alan, henüz kullanılabilir değil. Bu alanı normal depolama alanımıza dahil etmemiz gerekiyor.

Bunun için diske ulaşabildiğim SVR-1 sunucuma geri dönüyorum. Disk Management üzerinde değişiklikleri algılaması bir tazeleme yapmamız gerekiyor. Bunun için Araç çubuğundan "Refresh" butonuna basın ve biraz bekleyin. Resimdekine benzer bir görüntü oluşması gerekiyor.

Artık biçimlendirilmemiş yeni alanımızı gördüğümüze göre diski genişletme işlemini buradan da gerçekleştirmemiz gerekiyor. Bunun için kullanılan diske faremizin sağ tuşu ile seçiyoruz. Çıkan menüden "Extend Volume" seçeneğini seçin.

İlk adımı "Next" butonu ile geçiyoruz.

Sistem kullanılmayan boş alanı otomatik olarak seçmiş, eğer sizde bu alan sol tarafta bulunuyorsa "Add" butonu ile karşı tarafa geçirmeniz gerekiyor. Bu işlemi de "Next" butonu ile geçiyoruz.

Son olarak "Finish" butonu ile işlemi bitiyoruz.

Görüldüğü üzere artık diskimizin boyutu 140 Gigabyte iken 200 Gigabyte olmuş oldu. Bu şekilde yer ihtiyacımız doğduğunda disklerimizi kolayca genişletebiliyoruz. Lakin bu yöntem fiziksel diskinizin boyutu ile orantılıdır. Yani fiziksel diskizin boyutundan fazla bir genişletme gerçekleştiremezsiniz.

iSCSI Target üzerinden Yeni Initiator Tanımlamak (Yeni bilgisayar eklemek)

Başlık biraz kafa karıştırıcı olduğunu bende kabul ediyorum. Şöyle açıklayacak olursam, şuana kadar iSCSI Sanal disklerini sabit Ip adresi kullanan bilgisayarlara tanımladık. Şimdi DHCP ile otomatik Ip alan Client bilgisayarlara bu diski nasıl tanımlayabileceğimizi görelim. iSCSI Targetın düzgün çalışabilmesi için diski kullanan cihazın Ip adresi sabit olmalı.

Öncelikle DHCP sunucumuz üzerinden "CLI-1" adlı bilgisayarımızın Ip adresini sabitlememiz gerekiyor. Bunun için "Scope 1" altında "Address Leases" seçeneğini seçin. Cihazımız ve kullandığı Ip adresini görebiliyor olmamız gerekiyor. "Add to Revervation" seçeneği ile Ip adresini "CLI-1" bilgisayarına rezerve etmiş oluyoruz.

Ardından oluşturduğumuz target üzerinden erişimi tanımlamamız gerekiyor. Bunun için targetımızı seçiyoruz, faremizin sağ tuşuna basın. "Properties" seçeneğini seçin.

Yeni bir Initiators tanımlamak için sol taraftan "Initiators" seçeneğini seçin. Ardından "Add" butonuna basın.

Daha sonra açılan pencere üzerinden "Enter a value for the selected type" seçeneğini seçin. Ardından "Type" bölümünden Ip Adress seçeneğini seçin. "Value" bölümüne rezerve ettiğimiz Ip adresini yazıyoruz. "Ok" butonuna tıklayın.

Bu şekilde target'a yeni bir erişim kazandırmış oluyoruz. "Ok" butonu ile işlemi tamamlıyoruz.

Artık Client tarafından diske ulaşmak için Target'a erişmemiz gerekiyor. Bunun için arama bölümüne iSCSI yazmak yeterli. "iSCSI Başlatıcısını" çalıştırın.